Układ krwionośny – funkcje i choroby układu krążenia

Układ krwionośny to zamknięty obieg naczyń odpowiedzialny przede wszystkim za ukrwienie całego organizmu. Składa się z pompy krwi – serca oraz naczyń krwionośnych, które można podzielić na tętnice, żyły oraz naczynia włosowate. Układ krwionośny razem z układem limfatycznym tworzą układ krążenia.

Funkcje układu krwionośnego

Główną funkcją układu krwionośnego jest transport. Obieg krwi sprawia, że możliwe jest:

• Dostarczanie tlenu do wszystkich komórek
• Dostarczanie substancji odżywczych
• Transportowanie hormonów
• Wydalanie produktów przemiany materii

Oprócz transportu układ krwionośny dba o utrzymanie stałej temperatury ciała oraz odpowiedniego PH organizmu. Ponadto wspomaga odporność.

Funkcje układu krwionośnego możliwe są dzięki dwóm obiegom krwi – małym i dużym. Mały obieg krwi odpowiada za natlenowanie krwi, gdyż rozpoczyna swój bieg w sercu, następnie przechodzi proces dostarczania tlenu do krwi w płucach i wraca znów do serca. Natomiast krwiobieg duży transportuje natlenowaną krew do każdego zakątku organizmu.

Budowa serca człowieka

Serce jest centralnym punktem układu krążenia. To mięsień, który nieustannie pompuje krew do wszystkich części ciała. Serce składa się z dwóch komór – lewej i prawej, a także z dwóch przedsionków – również lewego i prawego. Przedsionki od komór oddzielane są zastawkami – prawą stronę rozdziela zastawka trójdzielna, natomiast lewą zastawka dwudzielna.

Komory połączone są z organizmem za pomocą tętnic, natomiast przedsionki poprzez żyły.  Główną tętnicą jest aorta, z której rozchodzą się liczne naczynia włosowate.

W ciągu minuty serce uderza około 60-80 na minutę. W tym czasie pompuje około 5 litrów krwi.

Budowa i funkcje krwi

Krew składa się z osocza oraz komórek krwi. Osocze to mieszanina wody, soli, białek oraz związków chemicznych takich jak potas, sód, magnes, wapń, chlorki oraz fosforany.

Natomiast komórki krwi to:

• Leukocyty – białe krwinki, których liczba waha się 4–9 tys/mm³. Odpowiedzialne są za odporność organizmu. Wyszukują i niszczą drobnoustroje w organizmie.
• Trombocyty – płytki krwi, które odpowiedzialne są za krzepnięcie krwi. Norma to około 150-400 tys/ mm³.
• Erytrocyty – czerwone krwinki stanowią najliczniejszą grupę pośród komórek krwi. Ich liczba to około 4-5 tys/ mm³. Dzięki zawartej w nich hemoglobinie transportują gazy – tlen do całego organizmu.

Funkcje krwi są podobne to funkcji układu krwionośnego, który właśnie za pomocą krwi płynącej przez wszystkie naczynia dostarcza substancje odżywcze, tlen, utrzymuje stałą temperaturę ciała, a także zapobiega rozwojom infekcji.

Honorowe krwiodawstwo

Honorowe krwiodawstwo polega na oddawaniu krwi przez osoby zdrowe dla osób, które jej potrzebują. Transfuzji krwi nie jest w stanie zastąpić żaden lek, dlatego tak ważne jest aby dzielić się tym dobrodziejstwem jakim obdarowała nas natura.

Przed oddaniem krwi honorowy krwiodawca wypełnia ankietę, a także jest mu pobierana krew do badań. Niezbędne jest określenie grupy krwi i czy dawca jest w pełni zdrowy. To dobra okazja także do bezpłatnego sprawdzenia organizmu.

Jeśli nie ma żadnych przeciwskazań pobierana jest krew jednorazowym, sterylnym sprzętem. Po oddaniu krwi dawca otrzymuje:

• posiłek regeneracyjny o wartości 4,5 tys. kalorii – najczęściej jest to 8 czekolad, zwolnienie
• zwolnienie z pracy/szkoły w dniu oddania krwi
• książeczkę honorowego dawcy krwi

Krew można oddawać w regionalnych stacjach krwiodawstwa, a także w mobilnych punktach, takich jak specjalnie przystosowany do tego autobus, który pojawia się przy okazji różnych świąt i festiwali.

Choroby układu krążenia

Choroby układu krążenia to najczęściej występujące schorzenia. Są też najczęstszą przyczyną zgonów, ponieważ na stan naczyń krwionośnych ma wpływ przede wszystkim styl życia oraz dieta. Dlatego niezbędne jest zdrowe odżywianie i aktywność fizyczna, aby ustrzec się przed chorobami takimi jak:

• Nadciśnienie tętnicze – diagnozowane jest w przypadku wielokrotnego pomiaru ciśnienia, które przyjmuje wartości – ciśnienie skurczowe - > 140 mmHg, a ciśnienie rozkurczowe > 90 mmHg. Choroba wpływa na funkcjonowanie całego organizmu
  i może prowadzić nawet do śmierci.
• Miażdżyca – to schorzenie dotyczące tętnic. W wyniku osadzania się blaszek miażdżycowych złożonych głównie z cholesterolu dochodzi do zwężenia światła tętnicy. Skutkuje to niedokrwieniem narządów i kończyn.
• Choroba wieńcowa (choroba niedokrwienna serca) – polega na zwężeniu światła naczyń wieńcowych, co prowadzi do niedostatecznego doprowadzenia krwi do serca i jego niedotlenieniem.
• Zawał serca – jest skutkiem zamknięcia przepływu krwi przez naczynia, co powoduje niedokrwienie i martwicę odciętej części serca. Atak serca jest częstą przyczyną zgonów.
• Udar mózgu – to martwica części mózgu wywołana nieprawidłowym ukrwieniem mózgu. Wyróżnia się dwa rodzaje udaru – niedokrwienny lub krwotoczny.
• Wady serca – to nieprawidłowości anatomiczne, które wpływają na funkcjonowanie serca. Mogą być wrodzone lub nabyte.
• Zaburzenia rytmu serca – serce bije z nieprawidłową częstotliwością – zbyt szybko (tachykardia) lub zbyt wolno (bradykardia).
• Żylaki – nieprawidłowości żylne, które powstają na skutek uszkodzenia przepływu krwi w naczyniach żylnych. Początkowo objawiają się niewielkimi pajączkami,
  a w zaawansowanych stadiach widocznymi przez skórę zgrubieniami
  i przebarwieniami.

Należy pamiętać, iż w przypadku wystąpienia jakichkolwiek objawów chorób układu krążenia niezbędna jest wizyta u lekarza pierwszego kontaktu, który skieruje do odpowiedniego specjalisty.