Reklama
Co to jest kolostomia?
Kolostomia nazywana bywa inaczej sztucznym odbytem, ze względu na funkcję, jaką pełni. Tę metodę leczenia stosuje się przede wszystkim w przypadkach, kiedy konieczne jest wycięcie odbytnicy lub fragmentu jelita grubego i tym samym niemożliwe staje się wydalanie kału w naturalny sposób.
Stomia jelitowa, której kolostomia jest jednym z rodzajów, zakładana jest za pomocą zabiegu chirurgicznego. Polega on na wyprowadzeniu światła jelita na powierzchnię skóry brzucha. Końcówkę zachowanego, zdrowego fragmentu jelita wyłania się na zewnątrz poprzez rozcięcie powłok jamy brzusznej.
Śluzówkę jelita wywija się i przyszywa do skóry. Wystający ponad skórę fragment ma długość ok. 1,5 cm i ciemnoczerwony kolor. Nie jest on unerwiony, zatem dotykanie go nie sprawia bólu, co znacząco ułatwia pielęgnację.
Kolostomia wykonywana jest na odcinku jelita grubego, czyli okrężnicy. Umiejscowiona bywa najczęściej po lewej stronie brzucha, nieco poniżej pępka.
Reklama
Rodzaje kolostomii
W zależności od tego, na którym odcinku jelita zakładana jest stomia, wyróżnia się:
- kolostomię – stomię wytworzoną na jelicie grubym,
- ileostomię – stomię wytworzoną na jelicie cienkim.
Sama kolostomia również dzieli się na różne rodzaje. Pierwszym kryterium podziału jest jej lokalizacja anatomiczna. I tak w medycynie znane są:
- coecostomia – stomia na pierwszym odcinku jelita grubego, czyli kątnicy, zwanej także jelitem ślepym,
- transversostomia – stomia na środkowym odcinku okrężnicy, czyli na poprzecznicy,
- sigmostomia – stomia na esicy, czyli ostatnim odcinku jelita grubego, przechodzącym bezpośrednio w odbytnicę.
Ze względu na czas, na jaki zakładana jest kolostomia, wyróżnia się dwa jej rodzaje:
- kolostomia czasowa– wykonywana na pewien czas, przeważnie na czas leczenia odcinka przewodu pokarmowego; jelita i odbyt zostają zachowane, a ciągłość całego przewodu może zostać odtworzona,
- kolostomia ostateczna – wykonywana dożywotnio, kiedy część jelita lub odbyt zostają usunięte i nie ma możliwości odtworzenia ciągłości przewodu pokarmowego.
W zależności od zakończenia ujścia stomii wyróżnia się ponadto:
- kolostomię jednolufową – jedyne ujście przewodu pokarmowego wyprowadzone jest na powierzchnię skóry, a pozostały fragment zostaje wycięty lub ślepo zaszyty,
- kolostomię dwulufową– zakładaną przeważnie na pewien czas, polegającą na tym, że jedno ujście jelita wyprowadzane jest na zewnątrz, a drugie pozostawiane wewnątrz i połączone naturalnie z odbytnicą.
Reklama
Pielęgnacja kolostomii
Dzisiejsza medycyna proponuje pacjentom coraz doskonalsze rozwiązania, znacząco ułatwiające codzienność nawet przy poważnych i przewlekłych dolegliwościach. Dotyczy to również kolostomii, której pielęgnacja łatwiejsza jest niż przed laty, a samo jej noszenie niweluje dyskomfort fizyczny i psychiczny.
Postępowania ze stomią uczy pacjenta pielęgniarka stomijna, tuż po wykonanym zabiegu. Przede wszystkim opanować należy umiejętność wymiany worków stomijnych, do których dostaje się wydalany kał.
Worki do kolostomii są nieprzezroczyste, dzięki czemu nie widać ich zawartości. Mają one kolor ciała, więc nie widać ich nawet wówczas, gdy np. wystają spod ubrania. Zdjęcie i założenie worka również nie powinno nastręczać trudności, dzięki elastycznej płytce, do której się go przytwierdza.
Higiena stomii polega głównie na jej częstym myciu letnią wodą z mydłem i zapewnieniu jej dostępu powietrza. Stomikom zaleca się wybieranie luźnych ubrań wykonanych z naturalnych, przewiewnych materiałów. Powinni oni unikać odzieży z tkanin nieprzepuszczalnych, wzmagających pocenie skóry.
Dbanie o sztuczny odbyt wygląda tak samo zarówno u pacjentów dorosłych jak i dzieci. Często jednak kolostomia u dzieciwymaga intensywniejszej opieki psychologicznej, zarówno małych pacjentów, jak i ich rodziców.
Reklama
Dieta przy kolostomii
Odpowiednia pielęgnacja kolostomii powinna być wspierana dietą wspomagającą regularne wypróżnianie, niwelującą ryzyko wystąpienia biegunki lub zaparć.
Normalne funkcjonowanie może być skutecznie wspomagane stosowaniem kilku zasad żywieniowych:
- potrawy powinny być przygotowywane ze świeżych, pełnowartościowych produktów,
- bardzo istotna jest regularność posiłków (od 3 do 5 posiłków spożywanych mniej więcej o tych samych porach każdego dnia),
- należy dokładnie gryźć i przeżuwać pokarm, by ułatwić organizmowi jego trawienie,
- warto wybierać produkty o wysokiej zawartości błonnika wspierającego metabolizm,
- należy zwiększyć spożycie produktów mlecznych – jogurtów, kefirów, twarogów (ważne, by produkty te nie były zbyt tłuste),
- unikać ciężkostrawnych produktów wysokotłuszczowych – majonezu, czekolady, żółtego sera itp.,
- należy dbać o prawidłowe nawadnianie organizmu przez spożywanie min. 2 l płynów dziennie – przede wszystkim wody, zdrowych soków owocowych i warzywnych, słabej herbaty i kawy.
Reklama
Kolostomia – możliwe powikłania
Powikłania przy kolostomii wywoływane są najczęściej przez chorobę, która wymusiła zabieg. Powikłania stomijne dzieli się na wczesne i późne.
Najczęściej występujące powikłania wczesne to:
- niedokrwienie stomii,
- martwica stomii,
- krwawienia,
- zakażenie bakteryjne,
- zwężenie stomii,
- jej wciągnięcie.
Do późnych możliwych powikłań należą:
- przepuklina okołostomijna,
- niedrożność,
- nawrót choroby.
Odpowiednia pielęgnacja stomii oraz wdrożenie nowych nawyków żywieniowych często skutecznie pozwalają zapobiec wystąpieniu powikłań. Dla stomików niezwykle ważne jest też wsparcie bliskich im osób.
Dzięki niemu udaje im się przezwyciężyć przede wszystkim następstwa psychiczne zabiegu:
- obniżenie poczucia własnej wartości,
- brak chęci do kontaktów międzyludzkich,
- zmniejszenie zaangażowania w role społeczne,
- problemy seksualne.
