Jak wygląda smolisty stolec?
Widząc w muszli klozetowej smolisty stolec można się zaniepokoić. Wygląd takiego kału zdecydowanie różni się bowiem od „książkowego” efektu wypróżnienia. Taki intensywnie czarny stolec, przypomina barwą smołę, zarówno na powierzchni, jak i w środku. Jego konsystencja jest mniej albo bardziej zwarta.
Stolec smolisty zwykle wykazuje lepkość i po spłukaniu jego fragmenty przyklejają się do powierzchni ubikacji. Niekiedy smoliste stolce bywają luźne, nawet biegunkowe. Świadczy to o krwawieniu z przewodu pokarmowego. Czasem w obrazie kału widoczna jest krew. Dzieje się tak na skutek degradacji hemoglobiny. Obserwacja takiego nietypowego stolca powinna skłonić do wizyty u lekarza, który przeprowadzi właściwą diagnostykę.
Jaki powinien być prawidłowy kolor stolca? Za właściwą barwę stolca uważa się brązową. Każde odstępstwo, czyli np. kolor czarny, zielony, żółty lub biały, stanowi jakieś zaburzenie, być może spowodowane jakimś pokarmem, czy napojem, przyjmowanymi lekami i preparatami lub chorobą.
Ponadto kał uznawany za „normalny” powinien mieć średnio miękką konsystencję, łatwo się spłukiwać, być uformowany, kształtem nawiązywać do kiełbasy, nie zawierać niestrawionych resztek pokarmowych, a jego zapach nie powinien odpychać.
Co oznacza smolisty stolec?
Niekiedy przyczyny smolistego stolca są prozaiczne i mają związek z przyjmowaniem pewnych preparatów, lekarstw, grup jedzeniowych, czy napojów, których odstawienie powoduje powrót do naturalnych wypróżnień. Takim ciemnym kałem może reagować organizm po przyjmowaniu preparatów żelazowych, bizmutu, czy węgla lekarskiego.
Ponadto czarny stolec można zauważyć po burakach, ale także po zjedzeniu jagód, szpinaku, wiśni, czy lukrecji. Nie tylko jedzenie ma wpływ na kolor stolca, również picie, np. alkoholu (zwłaszcza kolorowych drinków), czy soków z ciemnych owoców i warzyw.
Niestety za smolistym stolcem mogą stać poważniejsze przyczyny, oznaczające zaburzenia i choroby. W tym kontekście najczęściej wymienia się takie schorzenia jak:
- choroba wrzodowa dwunastnicy,
- choroba wrzodowa żołądka,
- gastropatia krwotoczna,
- pęknięcie żylaków przełyku,
- chorobę refluksową przełyku,
- zespół Mallory’ego-Weissa,
- nieżyt żołądka,
- niedokrwienie jelit,
- nieprawidłowa budowa żył,
- żylaki odbytu,
- szczelina odbytu,
- nowotwór odbytu,
- rak jelita grubego.
Przy wymienionych chorobach i nieprawidłowościach zwykle są obserwowane jeszcze dodatkowe symptomy poza czarnym stolcem, np. ciemne wymioty, czy paski krwi obecne w kale. Jest to wskazanie do jak najszybszego przeprowadzenia rzetelnej diagnostyki.
Czarny stolec u dziecka i dorosłego
Czarny stolec u dorosłego oznacza krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego. Powstaje na skutek działania na krew bakterii jelitowych, soku żołądkowego albo enzymów trawiennych.
Czarny stolec u dziecka może mieć podobne źródło, co ten sam objaw u osoby dorosłej. Przede wszystkim jednak należy zachować spokój i po zauważeniu smolistego kału u dziecka, przypomnieć sobie oraz/lub przepytać opiekunów co ono jadło i piło.
Czarny stolec u niemowlaka może stanowić efekt zjedzenia np. kaszki z jagodami, kisielu wiśniowego, czy zupki z buraków. Może także oznaczać, że dawka aplikowanego mu środka z żelazem jest zbyt duża.
Jednak przyczyny czarnego stolca u dziecka mogą być dużo bardziej niebezpieczne dla jego zdrowia i wiązać się z krwawieniem z górnej części przewodu pokarmowego. To z kolei może wskazywać na zaburzenia lub schorzenia związane z np. przełykiem, żołądkiem lub dwunastnicą.
Poza tym za smoliste kupy u malca mogą odpowiadać wady anatomiczne, alergie pokarmowe, czy ciało obce. W takiej sytuacji należy skontaktować się z lekarzem. Przed wizytą u pediatry warto dokładnie przyjrzeć się dziecięcemu kałowi, by jak najwierniej opisać jego wygląd.
Na uwagę wskazują m.in. takie czynniki jak śluz, świeża krew w kale, czy zmiana konsystencji stolca.
Smolista biegunka
Czarny smolisty stolec może mieć normalną konsystencję, ale również luźną, czy nawet wodnistą. Taka krwista biegunka może się pojawić u osoby dorosłej, ale także u dziecka. Co oznaczają takie luźne, smoliste stolce?
Wodnisty, tłusty, ciemny kał można wiązać m.in. z chorobami jelit, a nawet rakiem trzustki. Taka smolista biegunka może także być zwiastunem obfitego krwawienia z przewodu pokarmowego (krew nasila perystaltykę jelit).
Jeśli ma miejsce taki intensywny krwotok, istnieje zagrożenie wstrząsu i niewydolności hemodynamicznej. W takiej sytuacji konieczna jest natychmiastowa pomoc lekarska i hospitalizacja. Być może pacjentowi trzeba będzie przetoczyć krew i wykonać operację endoskopową, polegającą na zatamowaniu krwawienia.
Czarny kolor stolca, niezależnie czy jego konsystencja jest zbita, czy luźniejsza, zawsze powinien skłonić do konsultacji z lekarzem. Diagnostyka w takim przypadku przeważnie opiera się na wynikach morfologii krwi oraz badaniu kału, zwłaszcza na obecność krwi utajonej w odchodach.
Ten ostatni test można wykonać na dwa sposoby: albo przy użyciu bibułek dostępnych w aptece, albo przy zastosowaniu laboratoryjnego testu gwajakolowego. Jeśli wynik tych ostatnich badań okaże się pozytywny, pacjent zostanie skierowany na kolonoskopię lub/i gastroskopię.
Stolce o charakterze smolistym poddaje się odpowiedniemu leczeniu, w zależności od przyczyny tej nieprawidłowości. Niekiedy wystarczą preparaty zmiękczające stolec, środki stosowane do nasiadówek, antybiotykoterapia, czy przyjmowanie leków immunosupresyjnych, w innych przypadkach – konieczne będzie wykonanie zabiegu operacyjnego.
