Alkoholizm - jak się objawia i jak leczyć? Przyczyny, leczenie, skutki

Reklama

Co to jest alkoholizm? Kiedy został uznany na chorobę?

Odprężenie, sposób na zmęczenie, metoda na szybszy sen czy też tak jak w „Małym Księciu” Antoine'a de Saint-Exupéry'ego możliwość zapomnienia o tym, co zawstydza - argumentów, których używają alkoholicy, by uzasadnić swój nałóg jest tyle, ilu ludzi dotkniętych tą chorobą.

Choć historia każdego alkoholika jest inna, a przyczyny, którymi tłumaczy swoje uzależnienie od alkoholu odmienne to jednak mechanizm alkoholizmu wszędzie opiera się na tym samym. W procesie rozwoju tej jednostki chorobowej wskazuje się na 4 fazy.

Granica pomiędzy tym, kiedy zaczyna się alkoholizm, a kiedy to jedynie niewinne picie jest bardzo płynna.

Chociaż problemy alkoholowe towarzyszą człowiekowi od momentu powstania tej substancji, to jednak nie od razu traktowano alkoholizm jako chorobę. Nadużywanie alkoholu oceniano bardziej jako zły obyczaj, grzech czy skazę moralną. Przykre skutki picia znane i badane były przez tak znanych ludzi jak Gallen, Platon czy Hipokrates.

Pierwsze koncepcje alkoholizmu jako choroby pojawiły się dopiero w XVIII wieku za sprawą dwóch lekarzy: Benjamina Rusha i Thomasa Trottera. Ich zdaniem alkoholizm miał polegać na wyuczonych zachowaniach ukształtowanych przez bodźce środowiskowe. Niestety to podejście nie spotkało się z aprobatą innych medyków, a osoby z nałogiem alkoholowym były zamykane przez kolejne dziesiątki lat w szpitalach dla psychicznie chorych.

Zmiana nadeszła w 1870 roku, kiedy to powołano Amerykańskie Stowarzyszenie Badania i Leczenia Nietrzeźwości, które żądało wprowadzenia odpowiedniego ustawodawstwa umożliwiającego zastosowanie przymusowego odosobnienia alkoholików i leczenia odwykowego. Niestety, kolejne lata przynosiły więcej porażek niż sukcesów w leczeniu alkoholizmu.

Prawdziwą rewolucją było zastosowanie disulfiramu. Był rok 1947 kiedy dwóch naukowców J. Hald i E. Jasobsen w zaciszu swojego laboratorium postanowiło spróbować nieszkodliwej dla ludzi substancji - disulfiramu. Kilka godzin później wybrali się na przyjęcie, gdzie wypili kilka kieliszków wódki. Alkohol wywołał u nich szybszą pracę serca, duszności oraz zaczerwienie twarzy. Szybko pojęli, że disulfiram prowadzi do zaburzeń wchłaniania alkoholu, co okazało się rewolucyjne w terapii farmakologicznej.

Ciekawą i pierwszą kompleksową definicję alkoholizmu stworzył na początku XX wieku dr William Silkworth, który uważał, że to rodzaj alergii organizmu na alkohol, połączony z obsesją umysłową.

Warto zwrócić uwagę także na definicję:

• Amerykańskiego Towarzystwa Lekarskiego, która mówi, że to choroba związana ze stałym i nadmiernym spożywaniem alkoholu. Prowadzi ona do upośledzenia funkcji fizjologicznych, psychicznych lub społecznych;
• Jelinka, który utożsamia alkoholizm z wszelkim używaniem napojów alkoholowych powodującym straty indywidualne, społeczne, albo jedne i drugie;
• Kinney i Leaton „alkoholizm jest chorobą polegającą na kontynuacji spożycia alkoholu przez daną osobę, pomimo, że powoduje to problemy w jakiejkolwiek dziedzinie życia”;
• dostępnej w klasyfikacji ICD 10, gdzie alkoholizm definiowany jest jako zespół uzależnienia od alkoholu charakteryzujący się co najmniej trzema objawami w okresie przynajmniej jednego miesiąca lub w ciągu roku w kilkukrotnych okresach krótszych niż miesiąc: głodem alkoholowym, brak umiejętności kontrolowania zachowań związanych z piciem, wystąpienie zespołu abstynencyjnego w sytuacji ograniczenia picia, zmiany w tolerancji alkoholu, skupienie się na piciu kosztem innych zobowiązań, szkodliwe następstwa nie mają wpływu na rezygnację ze spożywania alkoholu. Alkoholik pije pomimo ewidentnych negatywnych skutków.

Warto wskazać też na klasyfikację ICD-11. Alkoholizm został tam oznaczony kodem 6C40.2 i zdefiniowany jako „zaburzenie regulacji spożycia alkoholu wynikające z wielokrotnego lub ciągłego używania alkoholu”.

Co ciekawe, według klasyfikacji, alkoholizm opiera się na silnym wewnętrznym pragnieniu używania alkoholu i upośledzonymi możliwościami kontrolowania alkoholu. Alkoholik staje się niczym więzień, ponieważ zaniedbując inne obszary życia, dąży jedynie do tego, by zaspokoić swoją potrzebę związaną z piciem. W przebiegu alkoholizmu mogą pojawić się inne objawy jak: zwiększona lub zmniejszona tolerancja na działanie alkoholu czy też objawy abstynencyjne po odstawieniu alkoholu.

Wiele osób może się buntować, gdy słyszy, że alkoholizm to choroba. Tacy ludzi często oskarżają dotkniętego alkoholizmem, że na własne życzenie wpadł w szpony nałogu. Tymczasem niektórzy bardzo łatwo się uzależniają, a inni nigdy nie wpadną w nałóg. Czy codzienne picie alkoholu to alkoholizm?

Rodzaje alkoholizmu - przykłady klasyfikacji

Mówi się, że alkoholizm to choroba demokratyczna, ponieważ może dotknąć każdego, bez względu na wiek, płeć, wykształcenie czy wyznanie. Warto jednak zwrócić uwagę na dane przytoczone przez PARPA sprzed kilku lat, które wskazują, że spożywanie alkoholu jest bezpośrednio związane z wiekiem i poziomem wykształcenia. Okazuje się, że im wyższy poziom wykształcenia tym mniejszy udział abstynentów. Z kolei nieco świeższe badanie PARPA z 2020 roku ,,Wzory konsumpcji" pokazuje, że: “Najmniejsze rozpowszechnienie abstynencji było w grupie osób z wykształceniem średnim (13,8%), natomiast najwyższe – w grupie osób z wykształceniem gimnazjalnym i niższym (40,3%)”.

Do podobnych wniosków skłania badanie przeprowadzone przez TNS Polska dla Związku Pracodawców Polski Przemysł Spirytusowy „Spożycie alkoholu w Polsce w 2012 r.”, z którego wynika, że aż 90 proc. respondentów, którzy deklarują spożywanie alkoholu to osoby z wyższym wykształceniem.

Co więcej, według badania znacznie częściej piją mieszkańcy dużych miast niż wsi. Dane nierzadko stoją w opozycji do stereotypów, które często każą nam kojarzyć osobę spożywającą alkohol z kimś niewykształconym czy pochodzącym z mniejszej miejscowości. Na co innego wskazują badania.

Aby lepiej zrozumieć alkoholizm należy zerwać ze stereotypowym wyobrażeniem alkoholika jako osoby biednej, bez pracy czy żebrzącej pod sklepem. Alkoholizm wcale nie musi być widoczny i może dotyczyć atrakcyjnej kobiety z wysoką pozycją społeczną. Często ukryty alkoholizm jest znacznie bardziej niebezpieczny, ponieważ osoba uzależniona wciąż pozornie dobrze funkcjonuje społecznie.

Kolejni badacze chcieli stypizować typy alkoholizmu. Przyjrzyjmy się lepiej podziałowi zaproponowanemu około 60 lat temu przez Elvina Mortona Jellinka. Badacz wskazał na 5 podtypów alkoholizmu:

• Alfa – ten rodzaj uzależnienia polega na tym, że człowiek sięga po alkohol, żeby się zrelaksować, zwykle rozpoznaje się go u osób z niską tolerancją na stres;
• Beta – nadmierne picie wywołuje powikłania somatyczne, takie jak: uszkodzenie trzustki, marskość wątroby i inne. Nałóg ma swoje podłoże w sytuacji środowiskowej i społecznej konkretnej osoby.
• Gamma – to najczęściej diagnozowany typ uzależnienia. Najpierw dochodzi do uzależnienia psychicznego, a następnie zwiększa się tolerancja na alkohol i uzależnienie fizyczne.
• Delta – uzależniony kontroluje liczbę spożywanego, zwykle niskoprocentowego alkoholu, nie potrafi jednak całkowicie zrezygnować z picia.
• Epsilon – alkoholik wpada w ciągi alkoholowe, po których może robić sobie długie, np. roczne przerwy od alkoholu.
• Zeta – czasem wskazuje się również ten podtyp. Rozpoznaje się go u alkoholików dopuszczających się przemocy po alkoholu. 

Ograniczenie badań Jellinka polegało jednak na tym, że jego dane opierały się wyłącznie na próbie osób głęboko uzależnionych i wyłącznie leczących się.

Bardzo popularną klasyfikacją są typy alkoholizmu wg Cloningera. Wyróżnia się tu:

• typ 1 – zazwyczaj dotyczy osób o depresyjnej osobowości, zwłaszcza kobiet. Takie osoby piją okresowo naprzemiennie z czasem abstynencji.
• typ 2 – rodzaj przewlekłego picia, występującego z krótkimi przerwami. Zwykle rozpoznaje się go u młodych mężczyzn.

Z kolei Zucker zaproponował cztery typy alkoholizmu: antyspołeczny, spowodowany negatywnymi emocjami, kumulowany rozwojowo, rozwojowy.

M. Lesch klasyfikując alkoholizm, bierze pod uwagę czynniki neurofizjologiczne, biologiczne oraz całościowe. Typy alkoholizmu wg Lescha to:

• typ 1 – określa go również typem właściwym, u osoby uzależnionej pojawiają się ciężkie objawy abstynencyjne, np. tachykardia czy drgawki;
• typ 2 – alkohol służy do tego, by łagodzić stany lękowe. Stąd ten typ określany jest również lękowym;
• typ 3 – alkohol jest traktowany jako remedium na zaburzenia związane z głęboką depresją czy innymi zaburzeniami psychicznymi;
• typ 4 – ten typ alkoholizmu wynika z obecności czynników występujących w dzieciństwie, np. urazy głowy, padaczka, uszkodzenia okołoporodowe.

Poza wskazanymi rodzajami, znane są też inne odmiany alkoholizmu. Są to:

• alkoholizm wśród młodzieży – pomimo zakazu picia alkoholu przed 18 rokiem życia, wciąż sięga po niego wielu młodych ludzi. Spożywanie alkoholu przed 15 rokiem życia aż czterokrotnie zwiększa ryzyko alkoholizmu w przyszłości w porównaniu z osobami, które po raz pierwszy po alkohol sięgnęły po 20 roku życia - wynika z informacji podanych przez serwis stopuzaleznieniom.pl, powstający we współpracy z miastem stołecznym Warszawa;
• alkoholizm weekendowy – pod tym pojęciem kryje się alkoholik, który nie wyobraża sobie spędzenia wolnego czasu bez alkoholu. Wiąże się więc to z piciem alkoholu w weekendy, święta czy na urlopie;
• alkoholizm u kobiet – alkoholizm kobiecy znacznie różni się od tego występującego u mężczyzn, kobiety w inny sposób się upijają, co więcej z powodu uwarunkowań metabolicznych, kobieta, która wypiła tą samą dawkę, co mężczyzna ma we krwi stężenie alkoholu większe o około 40 proc. Dodatkowo kobiety uzależniają się od alkoholu szybciej niż mężczyźni. Często spotykanym zjawiskiem jest picie kobiety w samotności, niektóre notorycznie sięgają np. po wino tłumacząc sobie gorszy dzień czy inny problem;
• alkoholizm wysokofunkcjonujący – niektórym z nas alkoholik kojarzy się z osobą biedną, brudną, bez pracy. Tymczasem bardzo wiele osób to tzw. alkoholicy wysokofunkcjonujący. Mogą to być osoby odnoszące sukcesy zawodowe, mające wielu przyjaciół, które po pracy zrzucają maskę i sięgają po alkohol. Tacy alkoholicy często, aby dobrze wypaść, piją alkohol w odosobnieniu, by nikt nie posądził ich o uzależnienie, chcą też udowodnić innym i sobie jak świetnie funkcjonują. W piciu alkoholu robią nawet kilkumiesięczne przerwy;
• chroniczny alkoholizm – osoba uzależniona pije praktycznie bez przerwy. Pierwszą dawkę alkoholu przyjmuje z samego rana. Przez to, że jest stale nietrzeźwa, wystarcza jej już kilka kieliszków, aby się upić.

Reklama

Cztery fazy alkoholizmu

Wyróżnia się 4 stopnie alkoholizmu:

• faza wstępna zwana też prealkoholową może nie wzbudzać żadnych podejrzeń u alkoholika ani w jego otoczeniu. Osoba w tej fazie odkrywa, jak przyjemne jest dla niej spożywanie alkoholu. Taki stan może trwać nawet kilka lat. Początki alkoholizmu to czas, gdy uzależniony odkrywa, że picie alkoholu jest dla niego sposobem na odprężenie. Jak zaczyna się alkoholizm? Osoba pije coraz bardziej regularnie, początkowo jednak szuka okazji do picia, chętnie także spotyka się z gronie osób, z którymi może się napić. Pierwsze objawy alkoholizmu to sytuacja, kiedy człowiek zauważa, że bez alkoholu nie jest w stanie poradzić sobie z narastającym napięciem wewnętrznym. Dodatkowo na tym etapie wzrasta tolerancja na alkohol. Aby osiągnąć upojenie, trzeba pić więcej niż dotychczas.
• faza ostrzegawcza alkoholizmu – początek drugiego etapu alkoholizmu to moment, gdy u alkoholika pojawi się tzw. urwany film, czyli luka pamięciowa. Tego typu przypadłość powtarza się często, nawet wtedy, gdy człowiek wypił niewielką dawkę alkoholu. W tej fazie rozwoju alkoholizmu pojawiają się takie niebezpieczne objawy jak: szybsze tempo picia, picie w tajemnicy przed innymi, picie bez okazji czy też zmiany w zachowaniu po piciu alkoholu. Często na tym etapie alkoholik zaczyna sobie uświadamiać, że dzieje się z nim coś nie tak, co wiąże się z wyrzutami sumienia. Mimo to zaprzecza, że wpadł w nałóg.
• faza krytyczna alkoholizmu – to stadium rozpoznaje się wówczas, gdy alkoholik traci kontrolę nad piciem. Nie umie opanować się i nic nie jest w stanie powstrzymać go przed piciem. Na nic zdadzą się obietnice składane sobie oraz bliskim. Krótkie okresy abstynencji – bez wsparcia profesjonalisty – zwykle kończą się powrotem do picia. Alkoholik zaczyna tracić wszelkie zainteresowania, zaniedbywać rodzinę, a jego życie kręci się wokół alkoholu. Czuje głód alkoholowy, mimo to czasem próbuje powstrzymać się od picia, by udowodnić, że ma jeszcze kontrolę nad swoim życiem. Pustka i bezradność to towarzyszące mu uczucia.
• faza przewlekła alkoholizmu – w tej fazie alkoholik pije niemal bez przerwy. Ostatnie stadium alkoholizmu daje takie objawy jak: pozbycie się wszelkich zahamowań, picie bez przerwy, przyjmowanie pierwszej dawki alkoholu już po przebudzeniu. Na tym stopniu alkoholizmu człowiek jest niemal bez przerwy pijany.

Zachodzi również kolosalna różnica w funkcjach poznawczych w ostatnim stadium alkoholizmu w porównaniu do pierwszego etapu. Wysoki poziom etanolu we krwi powoduje, że uzależniony staje się spowolniony ruchowo, gorzej funkcjonuje intelektualnie, zanikają tzw. uczucia wyższe, pojawia się szereg chorób, np. wątroby czy układu nerwowego.

Aby rozpoznać fazy alkoholizmu konieczny jest test i badanie u specjalisty. Testy na alkoholizm dostępne w Internecie należy traktować jedynie jako wskazówkę, że dzieje się coś nie tak. Diagnozę może postawić jedynie profesjonalista.

Reklama

Przyczyny alkoholizmu. Jakie są czynniki ryzyka?

Obecnie, dzięki szerokiemu dostępowi do informacji, każdy z nas wie, czym jest i z czym się wiąże nałóg alkoholowy. Jak zatem dochodzi do tego, że mimo posiadania odpowiedniej wiedzy, człowiek popada w sidła uzależnienia?

Naukowcy przedstawiają kilka koncepcji wskazujących na ryzyko skłonności do alkoholizmu. Oto możliwe przyczyny alkoholizmu:

• koncepcja biologiczna – mówi ona o tym, że dziedziczy się pewne właściwości organizmu do metabolizowania alkoholu. U niektórych osób większa dawka alkoholu nie powoduje przykrych konsekwencji, przez co mogą oni szybciej popaść w nałóg. Co więcej, badaczka Irena Pospiszyl łączy uzależnienie od alkoholu z zaburzeniami w przemianie węglowodanów i tłuszczów u osób w grupie wysokiego ryzyka. Alkohol ma wspomagać ten proces, dlatego też wywołuje potrzebę picia, znaną jako głód alkoholowy;
• psychologiczne podłoże uzależnienia – przedstawiciele praktycznie wszystkich nurtów terapeutycznych próbowali odpowiedzieć sobie na pytanie, co stoi za alkoholizmem. Mellibruda wskazuje chociażby na posiadanie takich cech osobowościowych, które zwiększają predyspozycje do alkoholizmu jak: neurotyczność, zwiększona wrażliwość na bodźce, impulsywność, tendencja do intensyfikacji wrażeń, słabe ego, negatywny obraz siebie. Jeżeli chodzi o psychologiczne aspekty alkoholizmu, warto też zwrócić uwagę na hipotezy wysnute przez behawiorystów. Hipoteza redukcji napięcia mówi, że człowiek sięga po alkohol czy zmniejszyć napięcie, którego doświadcza. Z kolei hipoteza modelowania wskazuje, że przyczyną uzależnienia może być obserwowanie wzorców picia przyjętego przez osoby znaczące w życiu i bliskie, przejmowane są więc postawy np. rodziców.
• społeczne koncepcje uzależnienia – najbliższe otoczenie ma tak ogromny wpływ na młodego człowieka, że mówi się nawet o tzw. osobowości przednałogowej, która powstaje wskutek negatywnego i długotrwałego oddziaływania najbliższego środowiska.
• genetyka – wiele osób obawia się, że jeżeli ich bliscy są uzależnieni, to oni również odziedziczą tę chorobę. Czy alkoholizm jest dziedziczny? Zacznijmy od początku - naukowcy rozpoznali gen alkoholizmu, a raczej szereg genów, które zwiększają predyspozycje do uzależnienia. Jednakże sam fakt posiadania takich genów nie przesądza o tym, że ktoś z pewnością zostanie alkoholikiem. Wiele zależy od nas samych. Nie jesteś jak Edyp, którego los jest z góry przesądzony, warto jednak się obserwować i jeżeli np. alkohol kojarzy Ci się z ulgą, skorzystać ze wsparcia terapeuty.

Alkoholizm nie jest chorobą wrodzoną. Alkohol też nie jest produktem pierwszej potrzeby i wcale nie trzeba po niego sięgać, dlatego można uniknąć zachorowania mimo obciążeń, np. rezygnując z jego spożywania.

Reklama

Jakie są objawy alkoholizmu?

Trzeba mieć świadomość, że nałóg alkoholowy to choroba nie tylko duszy, ale i ciała. Objawy fizyczne alkoholizmu to:

• problemy z chodzeniem – mogą być one przejściowe lub utrwalone, często świadczą o neuropatii alkoholowej;
• palimpsesty – alkoholizm może przejawiać się poprzez luki w pamięci, trudności w odtworzeniu konkretnych wydarzeń. Termin ten pochodzi z badań psychiatrycznych oraz kryminologicznych; 
• puchnięcie nóg i innych części ciała, np. rąk – jest to spowodowane odwodnieniem organizmu, co przejawia się właśnie puchnięciem;
• niepoczytalność – alkoholizm nie tylko upośledza zdolność człowieka do racjonalnego myślenia, ale może też sprawić, że człowiek stanie się niepoczytalny;
• zaburzenia snu – alkoholizm może prowadzić do różnych zaburzeń snu i w efekcie do zmęczenia nawet po przespanej nocy. Dzieje się tak dlatego, że skróceniu ulega faza snu odpowiedzialna za odpoczynek. Tym samym człowiek nie jest w stanie w pełni odpocząć.Powszechnie zdarza się również bezsenność po alkoholu;
• zaburzenia układu pokarmowego – symptomy alkoholizmu to np. problemy z pracą jelit, a także zaburzona praca wątroby czy trzustki;
• gorsza koordynacja ruchowa – do oznak alkoholizmu zaliczyć można zmniejszenie szybkości reakcji, rozproszoną uwagę, błędy w ocenie odległości czy nawet pogorszenie wzroku.
• zaburzania w sferze seksualności – oczywiście, nadużywanie alkoholu ma wpływ na sprawność seksualną, objawy alkoholizmu w tej sferze to w przypadku mężczyzn: mniejsze libido, problemy z erekcją, krótszy wzwód, z kolei u kobiet alkoholizm może prowadzić do gorszego nawilżenia pochwy.

Powyższe symptomy nie dotyczą osoby, którą podejrzewasz o nałóg? Niestety, zaprzeczanie piciu czy jakimkolwiek jego negatywnym skutkom to objawy ukrytego alkoholizmu. Wskazać tu można także na chęć otaczania się ludźmi pijącymi alkohol, częste szukanie okazji do picia czy też problem z kontrolą spożytej dawki alkoholu.

Objawy alkoholizmu na twarzy

Picie alkoholu w nadmiernych ilościach pozostawia niestety trwały ślad na twarzy. Częstym objawem alkoholizmu jest zmieniony wygląd.

Powszechnym zjawiskiem jest opuchnięta twarz po alkoholu. Opuchlizna pojawia się z kilku powodów. Przede wszystkim alkohol mocno odwadnia, a co więcej, jest mocno kaloryczny.

W wyniku rozszerzenia się naczyń krwionośnych pojawia się czerwona twarz po alkoholu. Z kolei czerwone plamy na twarzy po alkoholu to konsekwencja rozrzedzenia krwi. Wypieki to także efekt podwyższonego ciśnienia. Niestety, regularne picie może prowadzić do nadciśnienia tętniczego.

Jak zmienia się twarz po odstawieniu alkoholu? Lepsza kondycja cery, większa jędrność i elastyczność skóry to efekty rezygnacji z alkoholu. Trzeba mieć jednak świadomość, że w przypadku mocnego uzależnienia samodzielna rezygnacja z alkoholu jest bardzo niebezpieczna.

Objawy psychiczne alkoholizmu

Alkohol to substancja, która działa również na sferę psychiki. Niestety, alkoholizm wywołuje skutki psychiczne takie jak:

• zaburzenia nastroju;

• może być przyczyną chorób psychicznych, np. zespołu Otella;
• depresję – alkoholizm przyczynia się do powstawania zaburzeń psychicznych, działa jak depresant i wzmacnia różnorodne problemy natury psychicznej, które konkretna osoba chciała uciszyć – skutek jest niestety odwrotny;
• agresję – alkohol zakłóca prawidłową pracę mózgu, co może prowadzić do wybuchów agresji, łagodzi zahamowania i sprawia, że człowiek, który normalnie potrafił zapanować nad zachowaniami impulsywnymi, teraz nie ma takiej możliwości;
• zmianę osobowości– alkohol może nie tylko prowadzić do zmian w osobowości, np. osoba nieśmiała staje się rozrywkowa, ale też alkohol może wywoływać zaburzenia osobowości.

Reklama

Jak wygląda diagnostyka alkoholizmu? Badania i test

„Choroba zaprzeczeń” – tym określeniem nazywa się często alkoholizm. Osoby chore nie chcą dopuścić myśli, że dzieje się z nimi coś niedobrego. Z tego powodu rozpoznanie alkoholizmu, zwłaszcza w pierwszych fazach, jest dość trudne.

Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych udostępniła test jak rozpoznać alkoholizm, który może być pierwszym krokiem dla osoby uzależnionej.

Znane badania na alkoholizm to:

• Michigan Alcoholism Screning Test (MAST), 
• CAGE,
• Karty Jellinka,
• Test Baltimorski,
• AUDIT.

Warto też zwracać uwagę na fizyczne objawy alkoholizmu. Test psychiatryczny pomaga rozpoznać chorobę na podstawie niepokoju, drażliwości, lęku czy nietypowych zaburzeń depresyjnych chorego.

Diagnoza alkoholizmu nie byłaby jednak pełna bez badań laboratoryjnych, takich jak: morfologia krwi, oznaczenie glikemii czy oznaczenie elektrolitów.

Jeżeli chodzi o przymusowe diagnozowanie alkoholizmu, decyduje o tym sąd. W przypadku, gdy osoba nie chce poddać się badaniu, które nie jest narzucone przez sąd, może podjąć taką decyzję.

Samo skierowanie na badanie przez biegłego na alkoholizm nie może wymusić na konkretnej osobie poddanie się testowi na alkoholizm.

Reklama

Leczenie alkoholizmu. Jakie są metody i czy są skuteczne?

Jak leczyć alkoholizm? Jeżeli psychoterapeutyczne metody leczenia alkoholizmu zawiodą, a dodatkowo u uzależnionego występują inne zaburzenia i choroby psychiczne, np. depresja, wówczas lekarz może zdecydować o farmakologicznych leczeniu.

Leczeniem zajmuje się psychiatra. Lekarz ten korzysta również ze wsparcia innych specjalistów, np.  psychoterapii uzależnień.

Najnowsze metody leczenia alkoholizmu opierają się na stosowaniu jednego z kilku leków. Do niedawna osoby cierpiące na alkoholizm decydowały się na zaszycie. Niestety, nie jest to lekarstwo na uzależnienie, ale po prostu straszak, który ma zniechęcić pacjenta do dalszego picia.

Osoba z alkoholizmem, która wybrała wszywkę, po kilkunastu minutach po wypiciu alkoholu odczuwa duszności, uderzenia gorąca, pocenie się czy tachykardię. Taki implant umieszcza uzależnionemu chirurg na pośladku lub przy łopatce.

Nie jest to jednak skuteczny sposób na to, jak wyjść z nałogu alkoholowego, ponieważ zamiast pracować nad zmianą podejścia pacjenta, próbuje się wpłynąć na niego strachem. Znane są próby wydłubywania wszywek przez chorych.

Znacznie lepszym rozwiązaniem będzie odwyk alkoholowy, gdzie można zmienić swoje podejście. Jest on dobrowolny.

Sąd może jednak skierować na leczenie alkoholizmu przymusowe.

Zastrzyk na alkoholizm nie został zatwierdzony jako oficjalna metoda leczenia, dlatego należy wybierać inne sposoby terapii.

Terapia uzależnień alkoholowych

Czy wiesz, jak walczyć z alkoholizmem? Dobrym rozwiązaniem jest psychoterapia alkoholizmu, która może stanowić zarówno osobną metodę leczenia tej choroby, jak i być sposobem wspierającym farmakologię.

Terapia alkoholizmu ma na celu zmianę sposobu myślenia, a także podejścia do alkoholu. Uzależniony może korzystać zarówno z terapii indywidualnej, jak i grupowej.

Jedną z grup wsparcia są Anonimowi Alkoholicy, gdzie członkowie poznają metodę jak wyjść z alkoholizmu 12 kroków. Podstawowa terapia powinna trwać minimum kilka tygodni, jednakże lepsze efekty uzyskuje się po minimum kilku miesiącach terapii.

Inną interesującą metodą jest leczenie alkoholizmu hipnozą. Ma ona na celu zmianę nastawienia chorego do nałogu oraz do leczenia. Często zmniejsza również lęk związany z chorobą. Wokół hipnozy narosło wiele kontrowersji i niektórzy specjaliści nie uznają jej za etyczną.

Podczas leczenia bardzo istotna jest wiedza na temat poszczególnych faz wychodzenia z alkoholizmu, by nie zniechęcać się, gdy pojawi się obniżony nastrój.

Wyróżnia się fazę odwrotu, gdzie widoczny jest spadek nastroju, następnie po kilkunastu dniach pojawia się faza miesiąca miodowego. Człowiek popada w optymizm, ma lepszy nastrój.

Potem występuje tzw. faza muru, gdzie alkoholik odczuwa trudności w koncentracji i ogólny dyskomfort.

Dwie ostatnie fazy to: faza przystosowania i faza rozwiązań.

Leczenie zamknięte alkoholizmu NFZ

W przypadku, gdy jesteś ubezpieczony możesz skorzystać z leczenia alkoholizmu na NFZ. Wystarczy, że przedstawisz dowód ubezpieczenia zdrowotnego. Jeżeli natomiast go nie masz, także możesz liczyć na darmowe leczenie alkoholizmu.

Zdecydowanie się na pomoc ośrodka leczenia alkoholizmu na NFZ to najlepsze co można zrobić w przypadku uzależnienia utrudniającego funkcjonowanie. Z kliniki leczenia alkoholizmu powinni również skorzystać pacjenci z powikłaniami zdrowotnymi, które mają trudności z dojazdem do poradni dziennych.

Warto skorzystać z oferty, jaką dają ośrodki zamknięte leczenia alkoholizmu NFZ. Zwykle pacjenci przebywają tam przez 6-8 tygodni. Walkę o siebie można kontynuować udzielając się w grupie AA, alkoholizm to nie wyrok.

Prywatny ośrodek leczenia alkoholizmu 

Osobom, którym zależy na wysokim poziomie anonimowości, a także zastosowaniu nowoczesnych technik leczenia zalecane jest leczenie alkoholizmu prywatnie.

Na taki krok decydują się też osoby, które nie chcą czekać na leczenie w ramach NFZ. Czasem okres oczekiwania na terapię to nawet 2 lata. W przypadku osoby uzależnionej to cała wieczność.

Ośrodek leczenia alkoholizmu otacza opieką nie tylko chorego, ale najbliższych i oferuje im wsparcie na najwyższym poziomie.

Podczas spotkań w grupie wsparcia, pacjent dowiaduje się, jak wyleczyć się z alkoholizmu. Często terapeutami w takich miejscach są osoby, które same doświadczyły dramatu uzależnienia.

Wszystkie ośrodki leczenia alkoholizmu mają swój cennik. Zwykle jednak 4 tygodnie terapii to koszt rzędu niemal 10 tys. złotych. Nie każdy więc może pozwolić sobie na taki wydatek.

Jak wyjść z alkoholizmu? Czy można to zrobić samodzielnie?

Wielu pacjentów z obawy przed krytyką, zamiast sięgać po pomoc, zastanawia się, jak wyjść z alkoholizmu samemu. Oczywiście, zdarzają się przypadki, kiedy to leczenie domowe alkoholizmu przyniosło efekty, jednak są to sytuacje marginalne. Znacznie lepszym pomysłem na to, jak wyleczyć się z alkoholizmu, jest skorzystanie z pomocy terapeuty.

Osoby silnie uzależnione, które wahają się, czy można wyjść z alkoholizmu bez terapii, muszą mieć świadomość, że nagłe odstawienie alkoholu może być dla nich bardzo niebezpieczne. Lepiej zdecydować się na dobrowolne leczenie alkoholizmu zamiast szukać sposobów na to,  jak leczyć alkoholizm samemu.

Doraźna pomoc przy alkoholizmie - gdzie się kierować?

Cierpisz z powodu alkoholizmu? Doraźną ulgę możesz uzyskać np. dzwoniąc na telefon zaufania i rozmawiając o alkoholizmie. Warto także skorzystać z możliwości połączenia online i wsparcia w leczeniu alkoholizmu. 

Rozmowa z drugim człowiekiem może być naprawdę bardzo wspierająca, dlatego warto skorzystać z psychoterapii.

Jaka jest skuteczność leczenia alkoholizmu?

Aby terapia okazała się trwała, przede wszystkim uzależniony musi wierzyć w jej powodzenie. Niestety, powrót do alkoholizmu zdarza się dość często.

Czy alkoholizm jest uleczalny? Alkoholikiem jest się już do końca życia, niezależnie od tego, czy człowiek przestał na dobre pić, czy też nie.

Ile trwa leczenie alkoholizmu? W trybie zamkniętym leczenie trwa od 3 do 6 miesięcy. Jednak uzależniony może wielokrotnie wracać do nałogu, a następnie podejmować próby wyjścia z niego. Skuteczność leczenia alkoholizmu zależy również od jego chęci poradzenia sobie z problemem.

Reklama

Jaki lek na alkoholizm?

Bardzo często, aby wyjść z alkoholizmu podejmuje się leczenie farmakologiczne. Jak leczyć alkoholizm poprzez tabletki? Odpowiednią kurację dobiera lekarz.

Znane leki stosowane w leczeniu alkoholizmu zawierają substancje oddziałujące na receptory układu GABA-ergicznego oraz glutaminergicznego. Nowoczesne tabletki na alkoholizm opierają się na wpływie na receptory układu opioidowego.

Najlepsze działanie wykazują oczywiście tabletki na alkoholizm na receptę, trzeba mieć świadomość, że w wielu aptekach leki na alkoholizm można uzyskać bez recepty. Chodzi tu jednak raczej o suplementy diety, których zadaniem jest hamowanie głodu alkoholowego.

Typowy lek na alkoholizm bez recepty zawiera substancje o działaniu hamującym w układzie nerwowym. Takie tabletki wpływają rozluźniająco na obwodowy układ nerwowy, pomagając w utrzymaniu abstynencji.

Dobrze dobrany lek stosowany w leczeniu alkoholizmu nie powinien wywoływać poważnych skutków ubocznych i być bezpieczny dla pacjenta.

Czy warto stosować zioła na alkoholizm?

Sięganie po zioła może być sposobem, by wspomóc leczenie zaproponowane przez lekarza. Nie jest to jednak metoda na to, jak leczyć alkoholizm w domu.

Oprócz pozytywnych właściwości ziół, stosowanych w leczeniu alkoholizmu, np. regulacji układu nerwowego, nie można zapomnieć o tym, że mogą one wchodzić w interakcje z lekami. Dlatego przed ich przyjęciem dobrze skonsultować z lekarzem taką chęć.

Interesującym przykładem może być kopytnik, którego zadaniem jest obrzydzanie smaku alkoholu. Już sam zapach ma wywołać mdłości. Jak stosować kopytnik na alkoholizm? Na pół litra wódki należy stosować około 5 łyżek ziela. Ma to wywołać mdłości i wstręt do alkoholu.

Uznaje się, że pomóc w wyjściu z nałogu alkoholowego może również kudzu (opornik łatkowaty). Nie należy jednak sprowadzać leczenia tak poważnej choroby jedynie do przyjmowania suplementów zawierających tę roślinę.

Aby uzupełnić braki składników odżywczych, utraconych przez spożywanie alkoholu, polecana jest też witaminowa kuracja alkoholowa.

Skutki alkoholizmu - dla osoby uzależnionej i jej otoczenia

Konsekwencje alkoholizmu mają nie tylko negatywny wpływ na organizm osoby uzależnionej. Trzeba również pamiętać o jego społecznych skutkach. Do czego prowadzi uzależnienie od alkoholu? Chory może na przykład porzucić  pracę, przez co utraci źródło dochodu.

Alkoholizm może wywoływać różne choroby towarzyszące. Powikłania alkoholizmu to:

• alkoholowe uszkodzenie wątroby,
• zapaść alkoholowa,
• padaczka alkoholowa;
• wodobrzusze alkoholowe,
• psychoza alkoholowa, 
• polineuropatia alkoholowa,
• encefalopatia alkoholowa,
• zespół Wernickiego Korsakowa,
• pęknięcie wątroby wywołane alkoholizm,
• marskość wątroby.

Najbardziej przerażającym objawem uzależnienia jest zgon alkoholowy. Chodzi tu o śmierć w wyniku przepicia. Czasem jednak stosuje się takie określenie jak „zaliczyć zgon”, w momencie utraty świadomości przez osobę pijącą alkohol.

Alkoholizm jest trudny w leczeniu, a skutki odstawienia prowadzące do zespołu abstynencyjnego są na tyle niebezpieczne, że mogą nawet doprowadzić do śmierci.

Alkoholizm w rodzinie - czym grozi dla dzieci?

Nadużywanie alkoholu może być problemem dziedzicznym. Skutki alkoholizmu w rodzinie mogą dotknąć kolejne pokolenia. Ignorowanie alkoholizmu nigdy nie jest dobrym pomysłem.

Z piciem alkoholu wiążą się nie tylko poważne straty ekonomiczne, bieda czy utrata pracy, ale również trudności natury emocjonalnej.

Alkoholizm w rodzinie ma wpływ na dziecko, które może mieć obniżone poczucie własnej wartości, a dodatkowo powielić schemat przekazany przez rodziców. Jest to więc tragedia nie tylko osoby uzależnionej, ale również bliskich.

Alkoholizm może powodować tzw. współuzależnienie - osoby bliskie mogą ponosić szkody z powodu picia członka rodziny. Nadodpowiedzialność, nadmierna samokrytyka, ciągłe szukanie uznania, słomiany zapał to tylko niektóre objawy wskazujące, że coś jest nie tak. Współuzależnienie dotyczy nie tylko partnerów, ale również dzieci osób uzależnionych.

Często pojawiającym się określeniem w tym kontekście jest DDA, czyli dorosłe dziecko alkoholika. Wśród naukowców wciąż istnieje spór, czy można mówić o takim syndromie. DDA to nie choroba, ale osoby, które wychowały się w dysfunkcyjnej rodzinie nierzadko potrzebują konkretnej nazwy, by opisać to, czego doświadczały w czasie dorastania.

Alkohol wypaczał prawidłowy obraz rodziny, co skutkowało przyjmowaniem przez dzieci ról, którym z racji wieku nie mogły podołać. Wadliwy model rodziny sprawia, że wielu z nich cierpi również w dorosłości z przyczyn natury emocjonalnej. Niektórzy czują się pozbawieni własnej tożsamości i wciąż pozwalają innym przekraczać własne granice.

Osobnym problemem jest kwestia picia alkoholu w ciąży. Alkoholowy zespół płodowy to jednak z konsekwencji spożywania tej substancji przez ciężarną.

FAS prowadzi do wad w obszarze zmian neurologicznych i somatycznych. Wymienia się tu uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego, spowolniony rozwój fizyczny.

Charakterystyczny jest też wygląd dzieci alkoholików. Opadające powieki, krótkie szpary powiekowe, szeroko rozstawione oczy, wygładzona rynienka nosowa, wąska  górna warga, brak czerwieni wargowej, problemy z budową stawów i kości to tylko niektóre problemy, z  którymi boryka się człowiek z FAS. Do tego dochodzi bardzo często upośledzenie umysłowe.

Jak wyleczyć alkoholizm w rodzinie? Każdy alkoholik powinien dotrzeć do własnego dna, by uświadomić sobie rangę problemu. Jeżeli zechce podjąć się leczenia to wiele ułatwia. Z kolei, jeżeli nie wyraża takiej chęci, można ustanowić sądowo konieczność jego leczenia.

Gdzie zgłosić alkoholizm w rodzinie? Można skontaktować się z Miejską Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych czy też szukać pomocy w poradniach uzależnień.

Przeciwdziałanie alkoholizmowi. Czy można mu zapobiegać?

Jak najbardziej istnieją sposoby, które mają na celu zapobieganie alkoholizmowi. Z reguły program przeciwdziałania alkoholizmowi opiera się na przedstawianiu negatywnych skutków przyjmowania tej substancji.

Często jednak nie jest to wystarczające, dlatego w ramach profilaktyki alkoholizmu, np. wśród młodzieży, proponuje się inne aktywności jak np. sport, taniec, znalezienie pasji, aby uchronić młodych ludzi przed pętami nałogu.

Ważna jest też praca od podstaw. Wyjaśnianie od najmłodszych lat, jak alkoholizm wpływa na życie. 

Psychologia uzależnień rozwija się dynamicznie. Większa świadomość społeczna to szansa na to, że wiele osób uniknie losu poprzednich pokoleń.

Ustawa o przeciwdziałaniu alkoholizmowi

Alkoholizm w Polsce od lat stanowi ogromny problem. Analizując statystyki PARPA alkoholizm zbiera ogromne żniwo. Niepokojącym wydaje się fakt, że w 2019 i 2020 roku wzrosło spożycie wyrobów spirytusowych z 3,3 l rocznie na 3,7 l.

W 1982 roku Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwalił ustawę o wychowaniu w trzeźwości i  przeciwdziałaniu alkoholizmowi. W tym akcie prawnym uregulowano m.in. kwestię sposobu leczenia alkoholizmu w Polsce, zasady działania izby wytrzeźwień czy zasady sprzedaży alkoholu. Ustawa była wielokrotnie nowelizowana. Ostatni raz w 2022 roku.

Czy obowiązuje renta na alkoholizm? Sam nałóg nie jest podstawą do tego, by ubiegać się o tego rodzaju świadczenie. Jednakże choroby, które wywołuje, np. marskość wątroby, mogą być podstawą do takich świadczeń.

Alkoholizm jako problem społeczny doczekał się wielu opracowań. Wciąż jest przedmiotem badań.