Uzależnienia – rodzaje uzależnień i leczenie uzależnień

Co to jest uzależnienie? Jest to zaburzenie psychiczne dotyczące zdrowia psychicznego lub fizycznego. Cechuje się przymusem wykonania jakiejś czynności bądź przyjęcia substancji. Uzależnienie to brak kontroli nad realizacja jakiegoś działania.

Rodzaje uzależnień

Uzależnienia dzielą się na:

1. uzależnienie psychiczne – nieodparta chęć wykonania jakieś czynności, bądź zażycia jakiejś substancji, która nie daje żadnych skutków fizjologicznych. Uzależnienia psychiczne to tzw. uzależnienia behawioralne.

Wyróżnia się następujące nałogi:

• uzależnienie od komputera
• siecioholizm – uzależnienie od Internetu
• uzależnienie od hazardu
• zakupoholizm – uzależnienie od zakupów
• seksoholizm – uzależnienie od seksu
• pracoholizm – uzależnienie od pracy
• zaburzenia odżywiania – anoreksja, bulimia i inne
• uzależnienie od ćwiczeń fizycznych
• uzależnienie od osoby – uzależnienie emocjonalne  

2. uzależnienie fizyczne – to wewnętrzny przymus przyjmowania substancji ze względu na fizyczne objawy jej odstawienia – drżenie rąk, bóle mięśni, biegunka, wymioty, dreszcze.

Podobne objawy wywoływane są przez odstawienie:

• alkoholu
• nikotyny (papierosów)
• narkotyków – opioidów, barbituranów oraz benzodiazepinów    

Walka z uzależnieniem fizjologicznym jest zdecydowanie łatwiejsza niż z uzależnieniem behawioralnym. W pierwszym przypadku skutki można łagodzić środkami farmakologicznymi, niestety uzależnienie psychiczne wymaga długotrwałej terapii.

Fazy uzależnienia

Uzależnienie jest wynikiem sukcesywnego dostarczania bodźca lub substancji do organizmu. Po wykonaniu jednorazowej czynności nie można mówić o uzależnieniu, jednak z czasem może ona się  nim stać.

Etapy uzależnienia:

1. Faza eksperymentalna – poznawanie czynnika uzależniającego. W zachowaniu zwykle nie zauważa się żadnych zmian.
2. Faza przyjemności – uzależniony odczuwa satysfakcję po zażyciu substancji/wykonaniu czynności.
3. Faza problemowa – uzależniony zaczyna odczuwać skutki nałogu i jego odstawienia. Chce za wszelką cenę przyjąć kolejną dawkę/kolejny raz wykonać czynność. Tylko to rozładowuje napięcie.
4. Całkowite uzależnienie – uzależniony nie jest w stanie funkcjonować bez czynnika uzależniającego. Jego jedynym celem jest zdobycie kolejnej dawki - coraz większej.

Jeśli w swoim albo bliskich zachowaniu dostrzeżesz objawy uzależnienia to jak najszybciej skonsultuj się z lekarzem pierwszego kontaktu, który skieruje do odpowiedniego ośrodka leczenia uzależnień lub zgłoś się tam samodzielnie. Nie czekaj do ostatniej fazy uzależnienia.

Leczenie uzależnień

Leczenie uzależnień jest długim i skomplikowanym procesem. Sposób leczenia dobierany jest indywidualnie do potrzeb pacjenta na podstawie stopnia uzależnienia i rodzaju nałogu.

W przypadku uzależnień fizycznych leczenie rozpoczyna się detoksykacji, aby oczyścić organizm z substancji psychoaktywnych. Następnie przechodzi się do terapii właściwej.

Terapia uzależnień może polegać na:

• Psychoterapii indywidualnej
• Psychoterapii grupowej
• Reprogramingu – polega na wprowadzeniu w życie zachowań, które pomogą zachować abstynencję i powrócić do życia w społeczeństwie
• Hipnoterapii
• Psychoterapii rodzinnej

Terapia uzależnienia od alkoholu i narkotyków może być prowadzone w specjalnych ośrodkach zamkniętych, gdzie wykorzystywane są różne rodzaje psychoterapii wspomagane środkami farmakologicznymi.

Ważne jest, aby osoby uzależnione nawet po zakończeniu leczenia odwykowego nadal były w kontakcie z psychologiem. Dzięki temu zmniejszy się prawdopodobieństwo powrotu do nałogu.

Skutki uzależnień

Skutki uzależnień zależne są od stopnia zaawansowania nałogu, a także jego rodzaju. Najczęściej jednak są to konsekwencje:

• Zdrowotne – narkotyki i alkohol wyniszczają organizm prowadząc do poważnych chorób. Ponadto chęć zdobycia kolejnej dawki czynnika uzależniającego może być podwodem do wielu niebezpiecznych urazów.
• Psychiczne – osoba uzależniona ma nieodwracalne zmiany w psychice, a także mogą pojawić się różne choroby psychiczne na skutek substancji psychoaktywnych (depresja, schizofrenia).
• Społeczne – uzależnieni są często wykluczeni ze społeczeństwa ze względu na swoje postępowanie. Zdarzają się również odrzucenie ze strony rodziny.
• Prawne – czynności związane ze zdobyciem kolejnej dawki wielokrotnie są niezgodne z prawem – kradzież, rozbój, napaść. Ponadto zachowanie pod wpływem substancji psychoaktywnych może wykraczać poza granice prawa.