Mutyzm wybiórczy został opisany po raz pierwszy w 1877 przez niemieckiego lekarza Cliftona Kussmaula i nazwane „aphasia volentaria”, czyli afazja dobrowolna. Kussmaul twierdził, że dziecko świadomie wybiera milczenie. Dopiero w 1994 r. Amerykańskie Towarzystwo wprowadziło termin mutyzm selektywny, albo wybiórczy. Uznano, że blokada nie ma nic wspólnego z wyborem dziecka.
Mutyzm wybiórczy - przyczyny
O mutyzmie wybiórczym mówimy wtedy, gdy dziecko posługuje się mową w stopniu właściwym dla swojego wieku, a w pewnych sytuacjach blokuje się, wycofuje. Nie można tłumaczyć tego nieśmiałością, czy uporem. Dziecko charakteryzuje się lękiem społecznym, wycofaniem społecznym i nadwrażliwością emocjonalną.
Zaburzenie rozwija się między 3 a 5 rokiem życia. Częściej występuje u dziewczynek, niż u chłopców.
Zobacz też: Zaburzenia lękowe u dzieci
Reklama
Mutyzm wybiórczy - jak pomóc dziecku?
Diagnozę należy rozpocząć od oceny stanu psychicznego i somatycznego dziecka. Należy wykluczyć zaburzenia słuchu i mowy, opóźnienie umysłowe i autyzm.
Jeśli dziecko rozwija się prawidłowo, nie odbiega w rozwoju intelektualnym od rówieśników, w pewnych sytuacjach mówi, a nawet bywa gadatliwe, a w innych milczy, wtedy należy podejrzewać mutyzm wybiórczy i pójść z dzieckiem do psychologa na terapię, by stopniowo pozbyć się zaburzenia lękowego i fobii przed wypowiadaniem się.
Mutyzm wybiórczy - terapia
Terapię mutyzmu wybiórczego należy rozpocząć jak najwcześniej, bo wówczas łatwiej jest osiągnąć sukces. Nie ma co liczyć, że dziecko wyrośnie z „niemówienia”, bo wtedy blokada utrwali się, spowoduje problemy w szkole związane z głośnym czytaniem, śpiewaniem, czy zabieraniem głosu przy całej klasie. W starszym wieku może prowadzić do izolacji w grupie rówieśniczej.
Czytaj też: Jąkanie u dzieci - jaką terapię i ćwiczenia zastosować w leczeniu
Reklama
Terapia dzieci z mutyzmem wybiórczym
Do psychologa powinno się zgłosić dziecko cierpiące na mutyzm wybiórczy z rodzicami. Terapeuta stworzy warunki, w których dziecko poczuje się bezpiecznie. Nie będzie naciskać, żeby zaczęło mówić. Stopniowo zacznie nawiązywać kontakt począwszy od porozumiewania się gestami, mimiką, pokazywaniem na narysowanej skali (np. jak bardzo jest smutne), wydawaniem odgłosów zwierząt lub pojazdów (tu-tu, hau-hau), potem przejdzie do mówienia szeptem. Zastosuje ćwiczenia rozluźniające i popracuje nad poprawą poczucia własnej wartości.
Zobacz też: Spodziectwo
Reklama
Mutyzm wybiórczy – ćwiczenia w domu
Sama terapia w gabinecie psychologa nie wystarczy. Dziecko musi wykonywać ćwiczenia w domu. Do współdziałania w walce z problemem trzeba też zachęcić przedszkole, czy szkołę.
Należy stopniowo przełamywać lęk w życiu codziennym i wyznaczać cele, które są w zasięgu możliwości dziecka np. samodzielne poproszenie o coś w sklepie, powiedzenie „dziękuję”, „dzień dobry”.
Sprawdź: Jak walczyć z wadami wymowy u dziecka?
Reklama
Mutyzm wybiórczy – gdzie szukać pomocy?
Od 2016 roku działa Stowarzyszenie „Polskie Towarzystwo Mutyzmu Wybiórczego” zrzeszające rodziców dzieci z tym zaburzeniem oraz osoby dorosłe, które w dzieciństwie miały mutyzm wybiórczy.
W 2017 r. ukazał się pierwszy podręcznik dla rodziców, nauczycieli i specjalistów autorstwa Marii Bystrzanowskiej opisujący to zaburzenie oraz skuteczne metody terapeutyczne.
