Grzybica stóp - przyczyny, objawy, leczenie, leki

Grzybica stóp jest jedną z częstszych jednostek chorobowych spotykanych wśród polskiej populacji. Często współistnieje z grzybicą paznokci.

Wywołana jest przez grzyby z grupy dermatofitów składających się z tzw. grzybni, struktury odpowiedzialnej za pobieranie substancji odżywczych ze środowiska bytowania i pośrednio za przetrwanie patogenu w tym środowisku oraz z zarodników. Ich obecność jest wymagana do rozprzestrzeniania się grzyba z pierwotnego źródła (zarówno w obrębie tej samej osoby, jak i między innymi osobami).

Reklama

Grzybica stóp - rodzaje choroby

Zakażenie dermatofitowe charakteryzuje się obecnością licznych zaczerwienionych plam na stopach, w tym na skórze palców. W obrębie plam występować mogą niewielkie pęcherzyki z surowiczą wydzieliną oraz grudki.

Typowa dla grzybicy stóp jest łatwość przenoszenia zakażenia między ludźmi, np.: na basenie, w saunie, przez używanie wspólnego obuwia. Przebieg choroby jest przewlekły, leczenie może trwać nawet kilka lat.

Wyróżnia się 3 najważniejsze odmiany:

• złuszczającą – wśród zmian skórnych, oprócz zaczerwienionych plam, przeważają ogniska nawarstwionego, zrogowaciałego naskórka z obecnością grzybni;
• międzypalcową – ogniska zapalne i grudki zlokalizowane, jak nazwa wskazuje, w obrębie przestrzeni międzypalcowych; zajęte są wyłącznie przestrzenie między palcem V, IV i III;
• potnicowa – wiąże się z rozwojem uczulenia na składniki budujące strukturę grzyba; w obrazie zmian skórnych przeważają drobne pęcherzyki z treścią surowiczą.

Grzybica stóp - przyczyny

Przyczyną rozwoju grzybicy stóp jest zakażenie grzybami z grupy dermatofitów. Nie u każdej osoby, u której dojdzie do bezpośredniego kontaktu z patogenem rozwiną się objawy. U dwóch osób ta sama infekcja może mieć odmienny przebieg i nasilenie. Do czynników usposabiających do rozwoju grzybicy należą:

• stosowanie miejscowo (w postaci remów lub maści) oraz ogólnie (doustnie) antybiotyków o szerokim zakresie działania przeciw drobnoustrojom, glikokortykosterydów oraz innych leków obniżających odporność;
• choroby wodzone lub nabyte związane z niedoborami odporności – infekcja wirusem HIV, białaczki, skojarzone niedobory odporności, zespół DiGeorge’a;
• choroby przewlekłe zaburzające przepływ krwi w drobnych naczyniach skóry stóp – przede wszystkim cukrzyca;
• niedostateczna higiena stóp lub przeciwnie – zbyt częste mycie, ścieranie naturalnej warstwy rogowej naskórka i tym samym powstawanie mikrouszkodzeń, stanowiących idealne wrota dla infekcji grzybiczej;
• noszenie obuwia, które nie zapewnia swobodnego przepływu powietrza między stopą a otoczeniem (np. gumowe kalosze);
• korzystanie z basenów, łaźni i saun bez klapek, tym samym narażanie się na bezpośredni kontakt z patogenem;
• wymiana obuwia lub skarpetek z osobą, która cierpi na grzybicę stóp.

Pirolam® Lakier

Pirolam Lakier, lakier do paznokci leczniczy, jest lekiem przeciwgrzybiczym do stosowania miejscowego na paznokcie w przypadku grzybicy paznokci. Zawarta w leku substancja czynna - cyklopiroks, przenika przez płytkę paznokcia i działa przeciwgrzybiczo na grzyby powodujące grzybicę paznokci.

Kliknij tutaj

Pirolam® Lakier. Skład i postać: Każdy g lakieru zawiera 80 mg cyklopiroksu. Lakier do paznokci leczniczy. Wskazania: Grzybicze zakażenia paznokci. Produkt jest przeznaczony do leczenia łagodnych i umiarkowanych postaci grzybicy, obejmujących mniej niż 50% powierzchni paznokcia maksymalnie 4 z 10 paznokci. Podmiot odpowiedzialny: Zakłady Farmaceutyczne Polpharma S.A. ChPL: 2021.01.07

To jest lek. Dla bezpieczeństwa stosuj go zgodnie z ulotką dołączoną do opakowania. Nie przekraczaj maksymalnej dawki leku. W przypadku wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.

REKLAMA

Grzybica stóp - objawy

Objawy typowe dla grzybicy stóp są następujące:

• wyraźnie odgraniczone czerwone plamy w obrębie stóp;
• obecność zapalnych grudek i pęcherzyków;
• złuszczanie na powierzchni;
• świąd;
• przebieg przewlekły, zmiany lubią nawracać;
• zmiany goją się bez pozostawienia blizn;
• może towarzyszyć grzybica paznokci.

Reklama

Grzybica stóp - wizyta u lekarza i badania

W razie stwierdzenia u siebie charakterystycznych objawów grzybicy stóp należy niezwłocznie udać się do dermatologa. Choroba nie ma tendencji do samoistnego ustępowania, a wczesne wdrożenie leczenia może zabezpieczyć przed rozprzestrzenianiem się zakażenia na kolejne osoby. Należy uświadomić sobie, iż grzybica stóp jest chorobą przewlekłą, a leczenie może trwać kilka miesięcy lub lat. Żeby uzyskać pełne wyleczenie powinno być prowadzone skrupulatnie i systematycznie, gdyż nawroty choroby są bardzo częste.

Diagnostyka opiera się na tzw. wywiadzie lekarskim, w trakcie którego lekarz spyta między innymi o wystąpienie ewentualnego czynnika ryzyka rozwoju choroby, badaniu fizykalnym wraz z oceną charakteru zmian, ich rozległości oraz na pobraniu materiału do badania mikologicznego. Polega ono na ocenie mikroskopowej preparatu, wykazaniu obecności grzybni i zarodników oraz na wykonaniu hodowli. Część pobranego materiału umieszcza się na specjalnie przygotowanych podłożach odżywczych, grzyb wzrasta i na podstawie jego charakteru można ocenić grupę i gatunek do jakiego należy. Tak skrupulatne badanie umożliwia wdrożenie odpowiedniego leczenia.

Początek treści sponsorowanej

Grzybicą paznokci można zarazić się np. na basenie lub podczas przymierzania butów. Jeśli paznokcie są kruche, przebarwione na żółto-brązowo, a płytka jest odkształcona, warto sięgnąć po lek w postaci lakieru przeciwgrzybiczego. Preparat jest dostępny bez recepty i działa już od pierwszej aplikacji. Kliknij tutaj i dowiedz się więcej o leczeniu grzybicy paznokci.

Reklama

Grzybica stóp - leczenie

Leczenie grzybicy stóp prowadzone jest w trybie zachowawczym.

Leki stosowane miejscowo przeważają nad preparatami doustnymi. Najważniejsze z nich to:

• ketokonazol – lek o działaniu grzybobójczym, stosowany w postaci kremu, zwykle raz dziennie przez wiele miesięcy, w większości przypadków skutkuje całkowitym wyleczeniem; pomimo stosowania miejscowego może wywoływać objawy niepożądane, jak uszkodzenie wątroby, ginekomastia, obniżenie libido;
• flukonazol – stosowany doustnie, zwykle raz w tygodniu, jest lekiem znacznie silniejszym w działaniu grzybobójczym niż ketokonazol, jednocześnie wywołuje mniej działań ubocznych; wykorzystywany głównie w ciężkich przypadkach grzybicy;
• terbinafina – lek stosowany miejscowo w postaci kremu, posiada silne działanie grzybobójcze jednak nie wykazano działań niepożądanych typowych dla innych grup leków przeciwgrzybiczych (głównie zaburzeń czynności wątroby).

Terapia jest długotrwała, zwykle kilku miesięczna. Co ważne nawet jej szybkie wprowadzenie i eliminacja podstawowych objawów nie zabezpieczają przed ewentualnymi nawrotami.

Grzybica stóp jest zdecydowanie schorzeniem przewlekłym. Jeżeli już udaliśmy się do dermatologa i rozpoczęliśmy leczenie, dobrze jest również uświadomić sobie jak najłatwiej uniknąć dalszego rozprzestrzeniania się infekcji, zarówno u nas samych, jak i na osoby z naszego otoczenia oraz jak zapobiec ponownemu zakażeniu.

1. Unikać bezpośredniego lub pośredniego kontaktu zainfekowanego obszaru z miejscami zdrowymi (np.: nie drapać swędzących stóp, gdyż grozi to pojawieniem się grzybicy paznokci). W trakcie leczenia oraz po jego zakończeniu nie należy używać skarpetek, butów, ręczników oraz innych przedmiotów osobistego użytku, które miały kontakt bezpośredni z naszymi zainfekowanymi stopami i które nie zostały odpowiednio oczyszczone z zarodników grzyba (grozi brakiem skuteczności terapii lub nawrotem grzybicy).
2. Osoby dotychczas zdrowe lub całkowicie wyleczone nie powinny używać przedmiotów (skarpetek, butów, ręczników), które miały bezpośredni kontakt z zainfekowanymi stopami innych osób zwłaszcza, jeżeli nie zostały odpowiednio oczyszczone z zarodników grzyba.
3. Korzystając z basenu, sauny, łaźni lub hotelowego natrysku zawsze należy wkładać klapki ochronne. Unikniemy pierwszorazowego zachorowania lub zapobiegniemy rozprzestrzenianiu się obecnej już u nas infekcji na zdrowe osoby.

Reklama

Grzybica stóp - czynniki ryzyka

Do najważniejszych czynników ryzyka grzybicy stóp należą:

• nieprawidłowa higiena stóp;
• drobne uszkodzenia skóry;
• noszenie obuwia z materiału uniemożliwiającego wymianę powietrza między wnętrzem buta a otoczeniem (np.: guma);
• korzystanie z obuwia osoby chorej na grzybicę stóp;
• brak zabezpieczenia (klapki) na basenie, w saunie, łaźni lub pod hotelowym prysznicem;
• cukrzyca (zwykle zmiany grzybicze rozwijają się w cukrzycy źle leczonej, osoby prawidłowo zabezpieczone farmakologicznie oraz dietetycznie chorują znacznie rzadziej);
• długotrwałe stosowanie antybiotyków o szerokim zakresie działania;
• przyjmowanie leków obniżających odporność, glikokortykosteroidów i leków immunosupresyjnych (w chorobach autoimmunologicznych, po przeszczepach narządów);
• choroby nabyte lub wrodzone z towarzyszącymi zaburzeniami odporności (AIDS, białaczki, zespół DiGeorge’a).

Reklama

Grzybica stóp - zapobieganie

Najlepszym sposobem zapobiegania grzybicy stóp jest unikanie sytuacji, które narażają nas na kontakt z patogenem:

• codzienne dokładne mycie stóp, zwłaszcza przestrzeni między palcami; ale co ważne nie należy robić tego zbyt agresywnie, aby nie uszkodzić naskórka; stanowi to bowiem doskonałą drogę wniknięcia patogenu;
• ograniczenie czasu, w którym stopy przebywają w nieprzepuszczającym powietrza obuwiu;
• korzystanie wyłącznie z własnego obuwia; nie wystarczy jedynie unikanie obuwia osób, co do których wiadomo, że cierpią na grzybicę stóp, gdyż u innych patogen, pomimo że obecny jest na skórze, nie zawsze wywoła widoczne gołym okiem objawy;
• korzystanie z klapek na basenach, w saunie, łaźni, pod hotelowym prysznicem;
• skuteczne leczenie cukrzycy (odpowiednia dieta i metody farmakologiczne);
• wprowadzenie antybiotyków do terapii tylko w przypadku wyraźnych wskazań oraz unikanie tych preparatów, które cechują się szerokim spektrum działania; obecnie postuluje się zapisywanie tych antybiotyków, które działają na specyficzny, wykazany w materiale drobnoustrój.

Najważniejsze dla pacjenta jest wczesne rozpoznanie choroby i wdrożenie odpowiedniego leczenia, co z kolei jest możliwe jedynie dzięki skorzystaniu z pilnej konsultacji dermatologicznej i dalszej diagnostyce. Leczenie w większości przypadków jest skuteczne i może trwać nawet kilkanaście miesięcy. Niestety charakterystyczne dla grzybicy stóp są częste nawroty choroby. Stąd najlepszym sposobem na codzienne życie z chorobą jest regularne stosowanie zaleconych leków miejscowych i doustnych oraz kontrole dermatologiczne (wskazane są wizyty co 6-8 tygodni).

Grzybica stóp - najczęściej zadawane pytania

Jak najłatwiej może dojść do zakażenia grzybicą?

W Polsce najczęstsze przypadki dotyczą stosowania wspólnego z osobą chorą obuwia, brak klapek na publicznym basenie lub w saunie, długotrwała wilgoć w jakiej utrzymywana jest stopa (np. w gumowych butach).

Jak długo może potrwać leczenie?

Leczenie grzybicy stóp trwa co najmniej kilka miesięcy. Nie zawsze kończy się pełnym wyleczeniem, częste są nawroty choroby.